មូលហេតុដែលបណ្តាលឲ្យស្លាប់ភ្លាមៗ ចំពោះមនុស្សពេញវ័យ! (Causes of adult sudden death)

មូលហេតុដែលបណ្តាលឲ្យស្លាប់ភ្លាមៗ ចំពោះមនុស្សពេញវ័យ!

(Causes of adult sudden death)

    ការស្លាប់ភ្លាមៗ គឺជាការស្លាប់ ដែលមិនអាចរង់ចាំការសង្គ្រោះ ជួនកាលមិនមានអ្វីដែលអាចពន្យល់ពីការស្លាប់នេះបានទេ។ ជាទូទៅជនរងគ្រោះបាត់បង់ស្មារតី មិនមានដង្ហើម និងជីពចរនោះទេ។

ការស្លាប់ភ្លាមៗ ជាមូលហេតុនៃការស្លាប់ប្រហែល ៤សែននាក់ ក្នុងមួយឆ្នាំ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រហែលជា ៤ម៉ឺននាក់ នៅប្រទេសបារាំង ដែលមូលហេតុចម្បងគឺបណ្តាលមកពីជំងឺបេះដូង (ជំងឺនេះកើនឡើង សមាមាត្រនឹងអាយុ)។

នៅប្រទេសសឹង្ហបុរី ជំងឺបេះដូងគឺជាមូលហេតុទី២ នៃការស្លាប់ ស្មើនឹង ២៤% នៃការស្លាប់សរុប ដែលក្នុងនោះប្រមាណជា ២៤០០នាក់ មានជំងឺស្ទះសរសៃឈាមបេះដូង ហើយមនុស្សជិត ១០០០នាក់ក្នុងនេះបានរងគ្រោះដោយការគាំងបេះដូងភ្លាមៗ នៅកន្លែងផ្សេងៗក្រៅពីមន្ទីរពេទ្យ (ភាគរយសរុបនៃការរស់រានមានជីវិតក្នុងក្រុមនេះ មានប្រមាណតែ ២,៦%ប៉ុណ្ណោះ) ហើយមនុស្សរាប់រយនាក់ផ្សេងទៀត រងគ្រោះដោយគាំងបេះដូង នៅពេលទៅដល់មន្ទីរពេទ្យ។

  
 
    មូលហេតុទូទៅដែលបណ្តាលឲ្យស្លាប់ភ្លាមៗរួមមានៈ

- ជំងឺស្ទះសរសៃឈាមបេះដូង

- ការស្ទះផ្លូវដង្ហើមដោយវត្ថុផ្សេងៗ

- ការលង់ទឹក

- ជំងឺស្ទះសរសៃឈាមខួរក្បាល

- ការលេបថ្នាំហួសកម្រិត

- ការចងក

- ការហឺតផ្សែង

- ការឆក់ខ្សែភ្លើង

- អាល់លែកហ្ស៊ីធ្ងន់ធ្ងរ

- ការគ្រោះថ្នាក់ប៉ះទង្គិចធ្ងន់ធ្ងរ

ជំងឺស្ទះសរសៃឈាមបេះដូង ភាគច្រើនបណ្តាលមកពីការកកជាតិខ្លាញ់ ដែលស្ទះតាមសរសៃឈាមទៅចិញ្ចឹមបេះដូង (Coronary artery) ដែលគេហៅថា Atherosclerosis។ រោគសញ្ញានៃជំងឺស្ទះសរសៃឈាមបេះដូងរួមមានៈ

- តឹងណែនទ្រូង ឈឺទ្រូងផ្នែកខាងមុខខ្លាំង អាចរាលដាលទៅ ក ថ្គាម ដើមដៃ ឬស្មាទាំងសងខាង

- ជាទូទៅមានរយៈពេលយូរលើសពី ២០នាទី

- ហើយអាចមានសញ្ញារួមផ្សំដូចជាៈ បែកញើស ចង្អោរ ហត់ ឬអស់កំលាំង។

កត្តាបង្កគ្រោះថ្នាក់ នៃជំងឺស្ទះសរសៃឈាមបេះដូង (Risk factors of heart attack):

- កត្តាបង្កដែលមិនអាចកែប្រែបានមានៈ ភេទ តំណពូជ ជាតិសាសន៍ និងអាយុ

- កត្តាបង្កដែលអាចកែប្រែបានមានៈ

• ការលើសជាតិខ្លាញ់

• ការលើសសម្ពាធឈាម

• ជំងឺទឹកនោមផ្អែម

• ការជក់បារី

• ការមិនមានលំហាត់ប្រាណ

• ការលើសទម្ងន់

• ស្ត្រេស និងឆេវឆាវ។

ការស្លាប់ភ្លាមៗ អាចនឹងត្រូវបានជួយសង្គ្រោះក្នុងពេលបច្ចុប្បនុ្នៈ

- ឆាប់ស្គាល់នូវការស្លាប់ភ្លាមៗ ហើយទូរស័ព្ទហៅឡានសង្គ្រោះបន្ទាន់ 119 និងឆាប់ធ្វើការសង្គ្រោះបឋម

- ធ្វើការសង្គ្រោះចលនាបេះដូង និងសួតភ្លាមៗ (CPR: Cardio-Pulmonary Resuscitation)

- ឆាប់ធ្វើការឆក់បេះដូងភ្លាមៗ ដោយ AED (Automatic External Defibrillator)

- ឆាប់បញ្ជូនជនរងគ្រោះមកមន្ទីរពេទ្យជំនាញដើម្បីបន្តការព្យាបាល។

ការបង្រៀនចំណេះដឹងទូទៅនៃការសង្គ្រោះបឋមជាសាធារណៈ នៃការជួយសង្គ្រោះចលនាបេះដូង និងសួត មានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការកាត់បន្ថយអត្រាការស្លាប់ភ្លាមៗ ដែលភាគច្រើនកើតឡើងនៅក្រៅមន្ទីរពេទ្យ។

សកម្មភាពនៃការជួយសង្គ្រោះបន្ទាន់ នៅរយៈពេលប៉ុន្មាននាទីដំបូង គឺជាកត្តាចម្បងក្នុងការជួយដល់អាយុជីវិតជនរងគ្រោះ ហើយសកម្មភាពនេះ អាចធ្វើឡើងដោយពួកយើងទាំងអស់គ្នា និងនៅគ្រប់ទីកន្លែង ហើយអ្វីដែលចំាបាច់នោះគឺ ចំណេះដឹង និងរបៀបសង្គ្រោះបន្ទាន់ដែលត្រឹមត្រូវ។

    « ប្រសិនបើមានរោគសញ្ញា ឬការសង្ស័យដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ សូមមេត្តាប្រញាប់បញ្ជូនអ្នកជំងឺមកមន្ទីរពេទ្យបន្ទាន់ ដើម្បីធ្វើការសង្គ្រោះជីវិតទាន់ពេលវេលា។»